- Κυβερνητική ασυνέπεια, υπεράριθμο προσωπικό και δομικές αδυναμίες βουλιάζουν την κρατική όπερα
- Της Γιουλης Eπτακοιλη, Η καθημερινή, 04/10/2009
Πριν από τέσσερα περίπου χρόνια, ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είχε ποντάρει στον πολιτισμό φέρνοντας από το εξωτερικό δύο υψηλής αξίας καλλιτεχνικούς διευθυντές: Τον Γιώργο Λούκο για το Φεστιβάλ Αθηνών και τον Στέφανο Λαζαρίδη για την ΕΛΣ. Δίπλα στον Στέφανο Λαζαρίδη τοποθετήθηκε ως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Λυρικής, ένας δυναμικός επιχειρηματίας, ο πρώην πρόεδρος του ΣΕΒ Οδυσσέας Κυριακόπουλος. Στο δίδυμο αυτό, επενδύθηκαν ελπίδες για την αναγέννηση της Λυρικής. Στην πορεία, ο Στέφανος Λαζαρίδης απομακρύνθηκε από το διοικητικό συμβούλιο με το επιχείρημα της «διοικητικής ανεπάρκειας». Πριν από λίγες ημέρες, ο Οδ. Κυριακόπουλος παραιτήθηκε από τη Λυρική δηλώνοντας: «Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω αντιμετωπίσει παρόμοια κατάσταση, να χρωστάμε μισθούς, ΙΚΑ, προμηθευτές…». Το έλλειμμα της Λυρικής φτάνει τα 10 εκατ. ευρώ – εκ των οποίων 3,5 εκατ. ευρώ είναι χρέη προς το ΙΚΑ.
Η ΕΛΣ είναι ένας γερασμένος οργανισμός, πολυπρόσωπος και πολυδάπανος. Μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει πετύχει μία εκ βάθρων αναδιοργάνωση. Το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού, από την πλευρά του, είναι ανακόλουθο στις οικονομικές υποχρεώσεις του προς τη Λυρική, με αποτέλεσμα η υλοποίηση του ετήσιου καλλιτεχνικού προγράμματος να εξαρτάται αποκλειστικά από τις έκτακτες εισφορές.
Εν τω μεταξύ, για τη νέα σεζόν, το πρόγραμμα της ΕΛΣ δεν έχει ξεκινήσει ακόμη, σε αντίθεση με μεγάλες σκηνές του εξωτερικού. Η αρχή θα γίνει στις 23/10 με το μπαλέτο «Κακοφυλαγμένη κόρη», ενώ η πρώτη όπερα, «Η Αριάδνη στη Νάξο» θα κάνει πρεμιέρα στις 21/11.
Η «Κ» συνομίλησε με ανθρώπους του διοικητικού συμβουλίου και με εργαζομένους. Δυστυχώς, δεν εντοπίσαμε τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή Στέφανο Λαζαρίδη –ο οποίος διαμένει στο εξωτερικό– ενώ ο Οδυσσέας Κυριακόπουλος δεν επιθυμούσε να μιλήσει.
«Η ΕΛΣ είναι ένας οργανισμός με σύνθετα προβλήματα», λέει ο Χρήστος Ζερμπίνος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου ως εκπρόσωπος της Ενωσης Ελλήνων Μουσουργών. Το συμβούλιο αποτελείται από τρία πολιτικά πρόσωπα, τον εκπρόσωπο της Ενωσης Ελλήνων Μουσουργών και τον εκπρόσωπο της Ορχήστρας, παρόλο που η Ορχήστρα υπάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού και όχι στη Λυρική.
Ο Χρ. Ζερμπίνος έζησε το παρασκήνιο της απομάκρυνσης του Στέφανου Λαζαρίδη. «Yπήρξε άνθρωπος στο διοικητικό συμβούλιο ο οποίος ήταν από την αρχή λάβρος εναντίον του Λαζαρίδη. Ανθρωπος που λειτουργούσε με ανορθόδοξο τρόπο. Εγώ, στα περισσότερα συμφωνούσα με τον Λαζαρίδη. Eκεί που διαφώνησα ήταν στην κάπως αυταρχική συμπεριφορά του. Ψήφισα για την απομάκρυνσή του μόνο γι’ αυτό το λόγο και όχι για την διοικητική ανεπάρκεια, που νομίζω ότι ήταν το πρόσχημα. Πίστευα ότι ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος γι’ αυτήν τη θέση. Είχε όραμα, έστω κι αν στην παλιομοδίτικη αντίληψη κάποιων φίλων της Λυρικής μπορεί να μην ταιριάζει. Δεν μπορεί να ταιριάξει ένας άνθρωπος που βλέπει στο μέλλον με κάποιους ανθρώπους που βλέπουν στο παρελθόν και αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να υπάρχει ένας τενόρος που φτάνει σε υψηλές περιοχές. Πρέπει, επίσης, να ομολογήσω πως όταν πήγα στο συμβούλιο και γνώρισα τον Οδυσσέα Κυριακόπουλο, αντέδρασα με την παρουσία του, περισσότερο σημειολογικά. Στην πορεία, όμως, αποδείχθηκε ότι έκανε έργο και ήταν ένας άνθρωπος “νοικοκύρης’’».
- Κακοδιαχείριση και υπεράριθμοι
Εργαζόμενοι της Λυρικής μιλούν για παχυλές αμοιβές συμβούλων και κακοδιαχείριση. «Διάβασα διάφορες ανακρίβειες όλο αυτό το διάστημα», λέει ο Χρήστος Ζερμπίνος. «Για γκόλντεν μπόις κ.ά. Δεν διάβασα όμως πουθενά τις βελτιώσεις στους μισθούς των υπαλλήλων. Ναι, μπορεί ο Κυριακόπουλος να έφερε κάποιους ανθρώπους, μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού, αλλά ήταν καθ’ όλα άξιοι. Απ’ αυτούς έχει μείνει μόνο ο οικονομικός διευθυντής. Του δίνεις να ετοιμάσει μια σελίδα και σου ετοιμάζει εκατό. Οταν αυτός ο άνθρωπος συνεργάζεται με υπαλλήλους οι οποίοι είναι μόνιμοι και έχουν δημιουργήσει κώδικες δικούς τους, γίνεται δυσάρεστος. Στη δουλειά του, όμως, είναι καθ’ όλα άξιος».
Πολλοί, μεταξύ των οποίων, ο Στέφανος Λαζαρίδης, ο Οδυσσέας Κυριακόπουλος –σε παλαιότερες συνεντεύξεις τους– και άνθρωποι από τη Λυρική Σκηνή εμφανίζουν ως θηλιά στο λαιμό της Λυρικής τον εξωφρενικό αριθμό των 700 περίπου εργαζομένων. Οταν, για παράδειγμα η φημισμένη όπερα της Λυών έχει 330 υπαλλήλους.
Ο Φώτης Παπαθανασίου, πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου διαφωνεί: «Δεν είναι πολύ το προσωπικό της Λυρικής. Xρειάζεται ορχήστρα, χορωδία, μπαλέτο. Εχει και 150 άτομα τεχνικό προσωπικό, το οποίο φτιάχνει τα σκηνικά και τα κοστούμια. Εάν δεν μας ενδιαφέρει να έχουμε τεχνικό προσωπικό, να τους απολύσουμε για να κάνουμε οικονομία. Αλλά το να κάνουμε οικονομία δεν είναι πανάκεια, υπάρχουν και σοβαρότερα πράγματα από την οικονομία. Υπάρχει η τέχνη. Είναι θέμα πολιτικής επιλογής. Ή διατηρώ τα επαγγέλματα αυτά στην Ελλάδα ή όχι. Δεν είναι υπεράριθμοι οι άνθρωποι αυτοί. Το αν είναι οι κατάλληλοι, αυτό είναι μια άλλη συζήτηση». Στο θέμα της απομάκρυνσης Λαζαρίδη τονίζει: «Ολοι είχαμε συμφωνήσει με την απομάκρυνση του Λαζαρίδη. Και με την αποχώρηση έγιναν πολύ καλύτερα τα πράγματα. Η διοικητική ανεπάρκεια του Λαζαρίδη ήταν βασικό θέμα, αλλά δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες. Η ουσία είναι ότι το έλλειμμα των 10 εκατ. ευρώ, για το οποίο μίλησε ο Οδυσσέας Κυριακόπουλος, είναι τα χρήματα που όφειλε να δίνει το υπουργείο και δεν τα δίνει. Oλες οι κυβερνήσεις συνολικά δεν κάθησαν να δουν σοβαρά τι κοστίζει να έχεις όπερα και να εγγράψουν τα αντίστοιχα ποσά στον κρατικό προϋπολογισμό».
Παλαιά υπάλληλος της Λυρικής δηλώνει στην «Κ»: «Yπάρχει κακοδιαχείριση. Τον τελευταίο καιρό τρεις τέσσερις φορές υπήρξε καθυστέρηση στους μισθούς γιατί καθυστερούσε το υπουργείο να δώσει τα λεφτά. Τα 3,5 εκατ. ευρώ που χρωστάει η Λυρική στο ΙΚΑ, προτίμησε να τα δώσει αλλού».
Για τους υπεράριθμους υπαλλήλους στη Λυρική συμφωνεί και ο Χρήστος Ζερμπίνος. «Αναμφισβήτητα. Είναι κοινό μυστικό. Δεν είμαι ο μόνος που υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολλοί υπάλληλοι στη Λυρική. Και δεν πιστεύω ότι όλοι όσοι δουλεύουν είναι επαρκείς».
«Οταν μόνο η μισθοδοσία της Λυρικής η οποία είναι ανελαστική φτάνει τα 13,5 εκατ. το χρόνο και εσύ παίρνεις 15 εκατ. ετήσια επιχορήγηση καταλαβαίνετε τι γίνεται», λέει στέλεχος της Λυρικής. «Δεν μπορεί να λειτουργήσει η Λυρική με τέτοιες ανελαστικές δαπάνες. Σέρνεται και θα σέρνεται. Υπάρχει payroll με ξαδέλφια, κουμπάρες, συζύγους. Tι πρέπει να γίνει λοιπόν; Πρώτα να αλλάξει ο νόμος και μετά να γίνει εσωτερικός κανονισμός. Δεν είναι λογικό να αποφασίζει για όλα ο καλλιτεχνικός διευθυντής, όπως προβλέπει ο νόμος Μικρούτσικου. Δεν μπορεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής να προσλαμβάνει μέχρι και τις καθαρίστριες. Χρειάζεται ένας γενικός διευθυντής. Επίσης, χρειάζεται μηχανοργάνωση. Δηλαδή, βασικά πράγματα για να ξεπεραστούν βασικές αγκυλώσεις».
Με την αλλαγή του νόμου συμφωνεί και ο Χρήστος Ζερμπίνος αρκεί «ο γενικός διευθυντής να μην παρεμβαίνει στο έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή», καθώς και ο Φώτης Παπαθανασίου, που σημειώνει ότι «είναι κωμικό το γεγονός πως ο καλλιτεχνικός διευθυντής έχει όλες τις εξουσίες εάν, όμως, κάνει κάποιο λάθος, υπόλογος είναι ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου».
Για τη σημερινή εικόνα της Λυρικής, το διοικητικό συμβούλιο είναι άμοιρο ευθυνών; «Η διοίκηση κρίνεται από το κωμικό επίτευγμα του πόσο θα πιέσει το υπουργείο να δώσει τα λεφτά που υποχρεούται να δώσει», λέει ο Φώτης Παπαθανασίου. «Τα έξοδα της Λυρικής δεν είναι υπέρογκα είναι περισσότερα από τον προϋπολογισμό. Είναι πολύ εύκολο να ρίξεις ευθύνες στα συμβούλια και με αυτόν τον τρόπο διαιωνίζεται η κατάσταση και απορώ με την ανευθυνότητα στελεχών της Λυρικής, μουσικών κ.ά. που καταφέρονται εναντίον του Κυριακόπουλου. Το μόνο που μπορεί να κάνει ένα συμβούλιο είναι να παραιτηθεί σύσσωμο, αν δεν δεσμευθεί το υπουργείο να ανεβάσει τον προϋπολογισμό σε ένα αξιοπρεπές ποσό».
«Δεν μπορώ να πιστέψω ότι όταν διορίζεται ένα διοικητικό συμβούλιο έχει στο μυαλό του “τι να κάνουμε για να καταστρέψουμε την Λυρική’’», δηλώνει ο Χρήστος Ζερμπίνος. «Ολοι πηγαίνουμε με τις καλύτερες προθέσεις. Το πρόβλημα αρχίζει στη σχέση με την πολιτεία. Η αντίληψή τους περί πολιτισμού είναι κάτω του μηδενός. Θα μου πείτε γιατί στο Εθνικό Θέατρο είναι καλύτερα τα πράγματα; Και θα σας απαντήσω ότι το Εθνικό έχει πολύ περιορισμένο αριθμό υπαλλήλων. Επίσης, θα σας φέρω ως παράδειγμα και την Ορχήστρα των Χρωμάτων η οποία παράγει τεράστιο έργο, και έχει ακριβώς τα ίδια προβλήματα με τη Λυρική επειδή το υπουργείο Πολιτισμού είναι ανακόλουθο υποχρεώσεις του. Στη Λυρική χρειάζεται αναδιοργάνωση εκ βάθρων. H Μελίνα Μερκούρη παλιά είχε κάνει πρόταση στον Θόδωρο Αντωνίου να την αναλάβει και εκείνος της απάντησε ότι δέχεται μόνο αν η Λυρική κλείσει για ένα χρόνο. Συμφωνώ απόλυτα. Να κλείσει και να δούμε ποιοι είναι χρήσιμοι και ποιοι όχι, να κάνουμε ένα σωστό προγραμματισμό και μετά να ξαναλειτουργήσει. Είναι κρίμα η Λυρική να βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση».
Λυρικό Θέατρο 
Πρόσφατα σχόλια