Θεωρήθηκε ένας από τους δασκάλους της Ιταλικής Επανάστασης. 200 χρόνια από τη γέννηση του Τζιουζέπε Βέρντι

 

Από την παράσταση «Ναμπούκο» που δόθηκε το 2011 στο Ηρώδειο από την Εθνική Λυρική Σκηνή

BIL

«Είναι ένας συνθέτης απολύτως ικανός να απογυμνώσει και να μιλήσει για τα πάθη και τον πόνο μας, για τις ευχές και τα ελαττώματά μας κι αυτός είναι ένας από τους λόγους της παγκοσμιότητάς του: θα είναι για πάντα επίκαιρος. Οσο ο άνθρωπος έχει τα ίδια χαρακτηριστικά και δε μοιάζει με φιγούρα του «Σταρ Τρεκ», κάθε γενιά θα ανακαλύπτει στη μουσική του Βέρντι μία κουβέντα παρηγοριάς» έχει πει για τον Βέρντι ο Ιταλός αρχιμουσικός Ρικάρντο Μούτι, χαρακτηρίζοντάς τον επίσης «μουσικό της Ζωής». Πράγματι, στο κέντρο της προσοχής του σπουδαίου συνθέτη Τζιουζέπε Βέρντι είναι οι τύχες των απλών ανθρώπων, η κοινωνική ανισότητα, οι προλήψεις των κοινωνικών στρωμάτων.

Γιος ταβερνιάρη, ο Τζιουζέπε Βέρντι γεννήθηκε στις 10 του Οκτώβρη 1813 στο Ρόνκολε της Πάρμας. Από επτά χρόνων άρχισε να μαθαίνει μουσική από έναν ιερέα στην εκκλησία του χωριού του, ενώ αργότερα απέκτησε μια σπινέτα, το ίδιο παλιό μικρό πιάνο που διασώζεται στο μουσείο του θεάτρου της Σκάλας, στο Μιλάνο. Αξίζει να σημειωθεί πως κατά την πορεία των σπουδών του απορρίφθηκε από το Ωδείο του Μιλάνου, λόγω μεγάλης ηλικίας. Η μουσική ιδιοφυΐα του Βέρντι ήταν έκδηλη από την αρχή. Ακόμα και ως μικρό παιδί συνέθετε ορχηστρικά θρησκευτικά έργα, συμφωνίες, άριες, εμβατήρια κτλ., όλα για τη Φιλαρμονική του Μπουσέτο, επαρχιακή κωμόπολη κοντά στο χωριό που μεγάλωσε. Η απόρριψή του από το Ωδείο τον οδήγησε να μαθητεύσει στο πλάι του μαέστρου και συνθέτη Β. Λαβίνια. Το 1834 διορίστηκε αρχιμουσικός του Δήμου Μπουσέτο και αργότερα διευθυντής του τοπικού ωδείου και της Φιλαρμονικής. Στόχος του, όμως, ήταν να γίνει συνθέτης όπερας. Από την πρώτη κιόλας όπερά του, με τίτλο «Ομπέρτο, κόμης του Σαν Μπονιφάτσιο», έδειξε ότι τον χαρακτηρίζει ένα καινούριο ύφος, διαφορετικό από τους κυρίαρχους μουσουργούς της εποχής, Ροσίνι, Ντονιτσέτι και Μπελίνι. Η δεύτερη όπερά του, όμως, «Μια μέρα βασιλείας», δεν είχε επιτυχία. O Βέρντι, που είχε χάσει πρόσφατα τη γυναίκα του Μαργαρίτα, σε ηλικία 26 ετών, από εγκεφαλίτιδα και ένα χρόνο νωρίτερα το γιο του Ιτσίλιο Ρομάνο, σε ηλικία 15 μηνών (το 1838 είχε χάσει και την κόρη Βιρτζίνια Μαρία Λουίτζα σε ηλικία 17 μηνών), έπεσε σε απελπισία και ορκίστηκε να μην ξαναγράψει όπερα…

Στη Λυρική ανθεί ξανά το δράμα και ο έρωτας

• Η δημοφιλής «Μαντάμα Μπατερφλάι» ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Ηρώδειο

Της Χριστινας Σανουδου, Η Καθημερινή, 21/7/2013

Στις 5 το απόγευμα, το στούντιο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στην Καλλιθέα εξακολουθεί να σφύζει από δραστηριότητα. Στα σκαλιά της οδού Αρχιμήδους, μέλη της ορχήστρας απολαμβάνουν ένα διάλειμμα ανάμεσα στις εξαντλητικές πρόβες. Στο υπόγειο του κτιρίου, η βοηθός ενδυματολόγου είναι ακόμα στο πόστο της, περιτριγυρισμένη από πανδαισία χρωμάτων: περίτεχνα μοτίβα σε όλες τις αποχρώσεις κοσμούν τα αυθεντικά κιμονό, άρτι αφιχθέντα από την Ιαπωνία. Τα καρτελάκια, καρφιτσωμένα στο στιλπνό ύφασμα, αναγράφουν τα ονόματα των ηρώων της αγαπημένης όπερας του Τζιάκομο Πουτσίνι.

Χριστούγεννα με τον Καρυοθραύστη στη Λυρική Σκηνή

Με ένα από τα πιο διάσημα μπαλέτα όλων των εποχών, τον Καρυοθραύστη του Τσαϊκόφσκι, ξεκινά η καλλιτεχνική περίοδος 2012-13 για το μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλλα και μουσική διεύθυνση των Γιάρι Χαιμαιλαίινεν και Γιώργου Βράνου.

Με ένα από τα πιο διάσημα μπαλέτα όλων των εποχών, τον Καρυοθραύστη του Τσαϊκόφσκι, ξεκινά η καλλιτεχνική περίοδος 2012-13 για το μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλλα και μουσική διεύθυνση των Γιάρι Χαιμαιλαίινεν και Γιώργου Βράνου.

Ο Καρυοθραύστης δικαίως θεωρείται ένα από τα δημοφιλέστερα μπαλέτα του ρεπερτορίου, αφού η συναισθηματική δύναμη και η θεατρικότητα της μουσικής του Τσαϊκόφσκι μαγεύουν το κοινό. Η συγκεκριμένη παραγωγή πρωτοπαρουσιάστηκε το 2000 στην Κρατική Όπερα της Βιέννης, σε χορογραφία Ρενάτο Τζανέλλα. Ο Τζανέλλα χορογράφησε φέτος εκ νέου τον Καρυοθραύστη ειδικά για το μπαλέτο της ΕΛΣ, σε μια εντυπωσιακή παραγωγή που θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Λυρική Σκηνή: Παρουσιάστηκε το πρόγραμμα – πίστη για νέες επιτυχίες

Η Εύθυμη Χήρα που θα παρουσιαστεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή

«Παρά την όξυνση της κρίσης, η Εθνική Λυρική Σκηνή θα συνεχίσει να στέκεται στο ύψος των περιστάσεων», υποστήριξε χτες ο καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Μύρων Μιχαηλίδης, ανακοινώνοντας το πρόγραμμα της προσεχούς σεζόν και έχοντας δίπλα του για πρώτη φορά τον αναπληρωτή υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού Κώστα Τζαβάρα. Ο τελευταίος έδωσε τέλος σε μία αρνητική παράδοση που ήθελε να μην υπάρχει εκπρόσωπος της πολιτείας σε ανάλογες εκδηλώσεις. Όταν πήρε τον λόγο, ενώ υπογράμμισε ότι «η κυβέρνηση θα βρίσκεται κοντά στην προσπάθεια της ΕΛΣ», δεν ξεκαθάρισε σε ποιο βαθμό θα μειωθεί η επιχορήγηση που θα δοθεί και ανέφερε ότι αναλυτικά στοιχεία θα γνωστοποιηθούν προς το τέλος του Σεπτεμβρίου, όταν και θα ανακοινωθεί ο νέος προϋπολογισμός.

Το «νοικοκύρεμα» στη Λυρική αποδίδει

• Tο λειτουργικό κόστος μειώνεται, τα έσοδα αυξάνονται και ο προγραμματισμός είναι φιλόδοξος
• Του Δημητρη Pηγοπουλου, Η Καθημερινή, 6/9/2012

Ηταν το καλοκαίρι του 2010 όταν ο τότε υπουργός Πολιτισμού άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο η Εθνική Λυρική Σκηνή να μην τα βγάλει πέρα. Χρέη, ελλείμματα, μεγάλα λειτουργικά κόστη. Τότε, ειπώθηκε για πρώτη φορά η παρομοίωση της ΕΛΣ ως «μικρογραφίας του ελληνικού κράτους». Η αναφορά είχε σαφές αρνητικό περιεχόμενο. Δύο χρόνια μετά θα ευχόμασταν το ελληνικό κράτος να πλησιάζει τα επιτεύγματα της «μικρογραφίας» του. Στις αρχές του 2011, το συσσωρευμένο χρέος του οργανισμού άγγιζε τα 17 εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα έχει μειωθεί στα 7,5 εκατομμύρια ευρώ. Η Εθνική Λυρική Σκηνή σταμάτησε να παράγει ελλείμματα. Το έτος 2008, το λειτουργικό κόστος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ανερχόταν σε σχεδόν 33 εκατομμύρια ευρώ. Από το τέλος του 2011 το λειτουργικό κόστος έχει μειωθεί στα 23 εκατομμύρια ευρώ. Το 2008 η ΕΛΣ απασχολούσε 810 εργαζομένους και είχε κόστος μισθοδοσίας περίπου 21 εκατομμύρια ευρώ. Ενα χρόνο μετά ο οργανισμός απασχολούσε 519 εργαζομένους και είχε μισθολογικό κόστος περίπου 14 εκατομμύρια ευρώ.

«Αντίδοτο στην κρίση» αποσκοπεί να αποτελέσει η Λυρική με το πρόγραμμα του 2012-2013

Από την παράσταση «Μαγικός Αυλός»

Πέντε διαχρονικές όπερες, δυο οπερέτες, τρεις παραγωγές μπαλέτου σε χορογραφία Ρενάτο Τζανέλα, μια παιδική όπερα «Κοκκινοσκουφίτσα» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζά αλλά και τα καθιερωμένα μουσικά απογεύματα συνιστούν το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για το 2012-2013. «Ο πολιτισμός είναι το πιο ισχυρό αντίδοτο σε τέτοιες ώρες κρίσης» τόνισε ο υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας, που βρέθηκε στο φουαγέ του θεάτρου Ολύμπια για την παρουσίαση του προγράμματος. Το «πλούσιο» πρόγραμμα της ΕΛΣ ανοίγει στις 19 Οκτωβρίου, με την Μανόν Λεσκώ, την ιδιαίτερα δημοφιλή όπερα του Τζιάκομο Πουτσίνι, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία του διάσημου Ιταλού σκηνοθέτη Τζαν Κάρλο Ντελ Μόνακο.

«Αΐντα» πιστή στο πνεύμα Βέρντι

[Του Νικου Α. Δοντα, Η Καθημερινή, 5/8/2012]. Μετά το Βερολίνο και τη Θεσσαλονίκη η παράσταση «Yasou Aida», συμπαραγωγή της «Οπερας των ζητιάνων» και της «Νόικελνερ Οπερ», δόθηκε στις 29 Ιουνίου στο ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Η κεντρική της ιδέα θα μπορούσε να υιοθετηθεί θαυμάσια από οποιοδήποτε λυρικό θέατρο. Πιθανότατα, μάλιστα, να ήταν προτιμότερη από υπερπαραγωγές αμφίβολου γούστου που παγίως πλήττουν όπερες του Βέρντι με προσχηματικά ιστορική θεματολογία, όπως η «Αΐντα»: είναι γνωστό ότι στην κατακερματισμένη πατρίδα του, ο συγκεκριμένος συνθέτης επιθυμούσε να εκφράσει επίκαιρες, επαναστατικές σκέψεις και ιδέες, κατανοητές στο ακροατήριό του.

Περικοπές στην Οπερα της Βιέννης

Σε δραστικές περικοπές πιέζεται να προχωρήσει η Οπερα της Βιέννης, έπειτα από ξαφνική οδηγία του αυστριακού υπουργείου Οικονομικών. Ο ετήσιος προϋπολογισμός της Οπερας, μιας από τις μεγαλύτερες του κόσμου, θα πρέπει να μειωθεί κατά δέκα εκατομμύρια ευρώ, όπως δήλωσε ο μουσικός διευθυντής του οργανισμού, Φραντς Βέλζερ–Μεστ. Η οδηγία δόθηκε στον διευθυντή ενώ βρισκόταν σε διακοπές, από την Αυστριακή υπουργό Οικονομικών, Μαρία Φέκτερ, γνωστή μας από τις συχνές δηλώσεις της για την ελληνική κρίση. «Κόψτε δέκα εκατομμύρια ευρώ, αν είναι εφικτό». «Δεν είναι», τόνισε ο μουσικός διευθυντής της Οπερας, η οποία λαμβάνει κάθε χρόνο επιχορήγηση ύψους 56,4 εκατομμυρίων ευρώ από το αυστριακό κράτος.

Ο Φραντς Βέλζερ–Μεστ αγωνίζεται να διατηρήσει τον προϋπολογισμό της Οπερας της Βιέννης ως έχει, καθώς πρόκειται από τις πιο δραστήριες, παραγωγικές, αλλά και δημοφιλείς όπερες στον κόσμο. Οπως φαίνεται όμως, ακόμη και οι πιο επιτυχημένοι –και κερδοφόροι– θεσμοί αναγκάζονται να προσαρμοστούν στην τάση εξορθολογισμού και μείωσης των κρατικών δαπανών που επικρατεί πια σε όλη την Ευρώπη. Από αυτό δεν ξεφεύγουν ούτε οι ισχυρότερες οικονομικά χώρες.

«Δεν μας είπαν πώς μπορούμε να το καταφέρουμε αυτό», συνέχισε τα παράπονά του ο Βέλζερ–Μεστ. «Εχουμε τα περισσότερα έσοδα σε σχέση με άλλες διεθνείς όπερες. Η βαυαρική είναι δέκα εκατομμύρια πίσω μας, η Οπερα του Βερολίνου, είκοσι εκατομμύρια. Εχουμε πληρότητα 99%. Δεν υπάρχει τρόπος να αυξήσουμε τα έσοδά μας». Η Οπερα της Βιέννης ανεβάζει κάθε χρόνο 50–60 παραγωγές σε περίπου 200 παραστάσεις. Ο διευθυντής του οργανισμού δεν δέχεται ότι μπορούν να γίνουν περικοπές 6,7 εκατ. ευρώ, όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη, σημειώνοντας ότι ο πολιτισμός, στον οποίο βασιζόταν πάντα ο τουρισμός της χώρας, δεν εκτιμάται πια όπως παλιότερα.

Τροβατόρε: Εμβληματικός Βέρντι στο Ηρώδειο

Λουκάκος Κ., Η ΑΥΓΗ: 22/07/2012

Είναι πασίγνωστη η ρήση σχετικά με τον «Τροβατόρε», την ενδιάμεση από την τριλογία λυρικών επιδόσεών του, που καθιέρωσε οριστικά τον Τζουζέπε Βέρντι στα 1853: «Το μόνο που χρειάζεται ο Τροβατόρε για να πετύχει είναι απλά οι 4 μεγαλύτεροι τραγουδιστές του κόσμου», φέρεται να έχει αποφανθεί ο θρυλικός τενόρος Ενρίκο Καρούζο. Το συμπέρασμα ενός μεγάλου Μανρίκο της πρώιμης δισκογραφίας υπαινίσσεται με χιούμορ τις δυσθεώρητες απαιτήσεις δραματικής εξαγγελίας και φωνητικής επάρκειας που προϋποθέτει η ανάληψη των 4 πρωταγωνιστικών χαρακτήρων της συγκεκριμένης όπερας (των 5 θα υποστηρίζαμε εμείς!). Από αυτή την προσδοκία παραιτούνται σταδιακά οι φιλόμουσοι, τουλάχιστον από τότε που τους ρόλους αυτούς επωμίζονται λυρικοί καλλιτέχνες ελαφρότερης κατηγορίας από εκείνη που απαιτείται. Υπάρχει όμως και μια άλλη διδακτική ανάγνωση της περιώνυμης ρήσης: εκείνη που μας προκαλεί να σταθμίσουμε «το μόνο που δεν χρειάζεται» για την επιτυχία της αυτή η κοσμαγάπητη όπερα, και αυτό συνίσταται -κατά την άποψή μας- σε σκηνοθετική σύλληψη που αντιστρατεύεται τις ίδιες τις λέξεις του κειμένου και τις επιταγές της μουσικής του Βέρντι.

Ανατρεπτικό φινάλε για «Ρωμαίο και Ιουλιέτα» από την ΕΛΣ

Της Σαντρας Bουλγαρη, Η Καθημερινή, 11/5/2012

ΧΟΡΟΣ. Μία από τις πιο εντυπωσιακές ανατροπές που έκανε ο Ρενάτο Τζανέλα στη δική του χορογραφική προσέγγιση του έργου «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» για το Μπαλέτο της Λυρικής Σκηνής ήταν το φινάλε. Η πρεμιέρα της νέας αυτής παραγωγής δόθηκε προχθές το βράδυ (9/5) στην κατάμεστη αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής και χειροκροτήθηκε θερμά.

Το φινάλε λοιπόν ήταν μια ανατροπή που έδωσε μια συγκινητική, παθιασμένη θα έλεγα, ώθηση σε μια αξιέπαινη προσπάθεια. Η Ιουλιέτα βρίσκεται κοιμισμένη σ’ ένα γυάλινο φέρετρο (τι όμορφη εικόνα!) και ο Ρωμαίος, νομίζοντας ότι έχει πεθάνει, αυτοκτονεί με το μαχαίρι του. Συνήθως, στις κλασικές εκδοχές του μπαλέτου, βλέπουμε την Ιουλιέτα να ξυπνάει αφού ο Ρωμαίος έχει πεθάνει. Ο Τζανέλα μας ξαφνιάζει όταν στη χορογραφία του βάζει την Ιουλιέτα να ξυπνήσει λίγο πριν πεθάνει ο Ρωμαίος, χτυπάει τα χέρια της στο τζάμι του φέρετρου για να του τραβήξει την προσοχή, εκείνος την βλέπει, τη βγάζει έξω και χορεύουν, αγκαλιάζονται γεμάτοι πάθος όταν εκείνη συνειδητοποιεί ότι ο Ρωμαίος πεθαίνει στα χέρια της…